Một điều rõ ràng là con người ít khi nghe theo lời khuyên của người khác, ngay cả khi lời khuyên đó tốt cho họ! Chúng ta thấy rất nhiều ví dụ khắp nơi - bác sĩ bảo chúng ta không nên hút thuốc, hạn chế uống rượu, giảm cân hay thay đổi lối sống. Tuy nhiên, ngay cả khi đối mặt với mối đe dọa cấp thiết, chúng ta cũng hiếm khi thay đổi hành vi của mình.
Đó là bởi vì chúng ta là những sinh vật có thói quen khao khát sợ quen thuộc liên tục trong cuộc sống. Những thói quen này đã được mã hóa để giúp chúng ta an toàn, nghĩa là chúng ta hiếm khi đạt được sự khó chịu cần thiết để phát triển. Đó chính là lý do tại sao có rất ít những người lãnh đạo trong cuộc sống, bởi vì để trở thành nhà lãnh đạo tuyệt vời, bạn phải liên tục khiến mình rơi vào những tình huống khó chịu ép buộc tinh thần của mình phải phát triển. Chúng ta cũng sở hữu những gen di truyền DNA thừa hưởng từ tổ tiên vừa tốt vừa không tốt cho chúng ta. Gen di truyền DNA này tạo nên những đường mòn thần kinh trong hệ thống não bộ và tạo thành một phần con người chúng ta ngày hôm nay.
Ví dụ, gần đây tôi buộc phải chấm dứt hợp đồng với một khách hàng của mình bởi một điều đơn giản là họ không chuẩn bị thực hiện những việc cần phải làm để cải thiện tình trạng của mình. Họ có một cấp độ đau đớn nhất định; họ biết rằng họ cần phải tham gia khóa học, họ cũng hiểu rõ ràng lý do tại sao và cách thức làm như thế nào; nhưng họ chỉ đơn giản là không thể thực hiện được những bước cần thiết. Họ rất muốn tôi huấn luyện cho họ vượt qua khó khăn chứ không phải chính họ. Sau 6 cuộc họp tôi đã phải tự mình rời bỏ. Khách hàng của tôi muốn trở thành đơn vị số 1 trong ngành của họ và họ cũng đang trên con đường phát triển. Tuy nhiên, khi áp lực tăng lên, đích đến tuyệt vời trở nên xa hơn, thực trạng giống như một bước tiến lên ba bước lùi xuống. Tôi không thể làm thay những bước khó khăn cho người khác. Làm sao tôi có thể giải quyết được vấn đề của người khác khi chính họ là vấn đề và họ không muốn thay đổi?
Khách hàng phải tự thiết kế nên chính con đường của mình. Với vai trò của nhà huấn luyện, tôi chỉ có thể chiếu thêm ánh sáng rõ ràng hơn trên con đường mà tự họ phải đi.
Ba yếu tố then chốt tạo nên người lãnh đạo là:
1. Tinh thần vượt khó trong cuộc sống.
2. Đào tạo liên tục về tư duy lãnh đạo sắc bén.
3. Trải nghiệm thực tế
Các yếu tố then chốt mà tôi tập trung đề cập đó là yếu tố thứ 2 và thứ 3.
Khi tôi hỏi khách hàng họ nghĩ thế nào về tư duy lãnh đạo, những câu trả lời khác nhau được đưa ra. Hầu hết sẽ đưa ra những ví dụ chuẩn xác về các yếu tố mà một người lãnh đạo nên và không nên có. Họ biết họ cần điều gì để trở thành người lãnh đạo, và họ sẵn sàng mong muốn thay đổi hành vi ứng xử để trở nên tiến bộ hơn. Nhưng họ chỉ không làm điều đó.
Theo kinh nghiệm của tôi, có 4 lý do chính để phần lớn các chương trình đào tạo tư duy lãnh đạo đều không hiệu quả:
1. Khóa đào tạo tập trung vào cá nhân, không phải tổ chức và cá nhân.
2. Các khóa đào tạo chủ yếu dành cho các cán bộ lãnh đạo cấp cao và cấp trung.
3. Những thói quen của các cá nhân và nhóm lãnh đạo mới không được đo lường và duy trì tính trách nhiệm hàng ngày.
4. Hầu hết các khóa đào tạo lãnh đạo chỉ mang tính lý thuyết, “khủng bố kiến thức” và không mang tính trải nghiệm, đặc biệt trong một thế giới mà khi não bộ của chúng ta đã sẵn sàng quá tải thông tin.
Lý thuyết lãnh đạo dựa trên “khủng bố kiến thức” như hồ sơ tính cách cá nhân, đánh giá 360 độ, 1,2 hay 3 hoặc các hội thảo hàng tháng và khóa thiền… chỉ là những phương pháp chung được sử dụng để khuyến khích tư duy lãnh đạo và cải thiện sự gắn kết trong tổ chức. Tất cả các phương pháp này đều có trong các trò chơi đào tạo, nhưng để dành sự thu hút tối đa cần có một phương pháp mới nhanh hơn và hiệu quả hơn. Nó được gọi là “tư duy lãnh đạo sống” và tất cả các cấp độ của tổ chức đều cùng phải tham gia ngay tại nơi làm việc. Đây thực sự là một phương pháp hoàn toàn mang tính hành động mà ở đó từng thành viên đội ngũ sẽ sống, hít thở và phát triển cùng nhau như một lực lượng thống nhất. Nó giống như sự gắn kết thực sự, khám phá ra nhiều lãnh đạo hơn và lưu chuyển thông qua các hiệu ứng thác nước để xây dựng nên một nền văn hóa thống nhất vô cùng mạnh mẽ.
Lãnh đạo chính thống và các khóa đào tạo quản lý có thể tuyệt vời trong cách triển khai và có mục đích rõ ràng. Thông thường, những nhà lãnh đạo được lựa chọn thường nhìn thấy tiềm năng đều được trao cơ hội tham dự các khóa học bên ngoài. Trong khi những khóa học này có thể truyền cảm hứng rất tốt khi bạn ở đó, nó giống như lấy con cá trong bể nước bẩn ra, làm sạch cho nó với những kỹ năng học tập mới để rồi lại thả nó về bể nước bẩn.
Mục tiêu của khóa học đó là để cho con cá mới được làm sạch đó quay trở về để làm sạch bể nước bẩn. Tuy nhiên chỉ vài ngày sau đó, con cá được làm sạch sống trong bể nước bẩn sẽ mất đi phong độ ban đầu và trở nên bẩn lại như xưa - bể nước bẩn đó quá lớn và quá bẩn để cho 1 con cá có thể tự nó làm sạch bể hoặc với với một nhóm nhỏ tham gia vào quá trình làm sạch bể.
“Tư duy lãnh đạo vĩ đại - đó là thực hiện hành động một cách thực chất và lôi cuốn”